De producten uit het V-smart-portfolio (bijv. V-smart, Iguana en V-insight) werden van in  het begin ontwikkeld zonder hard-gecodeerd (bibliografisch of authority-) formaat: de opzet was te kunnen werken met elk formaat. Daarom noemen we V-smart “formaat-onafhankelijk” – omdat het kan omgaan met diverse formaten. De voordelen van deze benadering zijn groot. Een wijziging in het formaat (zoals van USMARC naar MARC21 naar RDA) vereist geen aanpassingen aan de applicatie, maar alleen aan de formaatdefinities. Hierdoor wordt V-smart licht, vlot aanpasbaar en wendbaar en groeit het mee met de constant evoluerende formaten voor bibliotheken, archieven en musea. Het formaat-agnosticisme en het concept van “applicatie en gereedschapskist tegelijk” (zie hierna) maken het mogelijk in principe elk formaat zonder technologische kunstgrepen te implementeren en helpen u bij het beheer van allerlei soorten metadata.

De eigenschap niet voorgeschreven formaten te beheren kadert in het engagement oplossingen te bieden voor interoperabiliteit, innovatie en evolutie doorheen alle producten van het portfolio. We ondersteunen de evolutie van bibliotheken, archieven en musea door een evolutief pad te bieden dat de continue zakelijke en technologische innovatie op een niet-ontregelende manier ondersteunt.

 

 

[Deze lange blog bestaat in wezen uit één artikel en is een geüpdate en uitgebreide versie van een eerder gepubliceerd document.]

 

 

Verhoog de efficiëntie met formaat-onafhankelijke hulpmiddelen

V-smart is meer dan alleen een traditioneel geïntegreerd bibliotheeksysteem. Het is dé oplossing voor metadatabeheer: één logische locatie voor het beschrijven en beheren van metadata. Het metadatabeheer binnen V-smart levert flexibele oplossingen voor de beschrijving van bibliografische titels, beelden, archiefdocumenten, websites, audiovisuele bestanden, digitale objecten, kaarten en museumobjecten in elk denkbaar formaat. Alle rijke hulpmiddelen van V-smart zijn beschikbaar voor al deze formaten, – denk aan: data-import en -export, vergelijken en samenvoegen, globaal wijzigen en oogsten van titels.

Bovendien is V-smart meertalig en ondersteunt het meerdere schriften voor zowel medewerkers als eindgebruikers, wordt het aangestuurd door profielen, heeft het aanpasbare werkstromen en interfaces, en kunnen de parameters die deze functies beheren, binnen V-smart worden bediend, gebruikmakend van dezelfde interface als de rest van de applicatie.

De interface van V-smart is browsergebaseerd en ondersteunt rijke internettoepassingen (RIA’s) (gebaseerd op Ajax technologie); de server is platformonafhankelijk en kan draaien onder Microsoft® Windows, Linux® en UNIX®, – in de cloud (SAAS) of bij u in huis (“on premise” ).

Vanaf de eerste ontwikkeling van V-smart (en aanverwante programma’s Iguana en V-insight) is niet gekozen voor een hard-gecodeerd bibliografisch of authoriteitsformaat, maar voor formaatonafhankelijkheid – V-smart kan overweg met vrijwel eender welk formaat. De voordelen van deze benadering zijn enorm. Veranderen van formaat (bijvoorbeeld van USMARC naar MARC21 naar RDA) vereist geen aanpassingen in de applicatie, maar alleen in de formaatdefinities. Daardoor blijft de toepassing licht en wendbaar.

Dankzij de formaat-onafhankelijkheid van V-smart kunt u vlot bibliografische titels, beelden, archiefdocumenten, websites, audiovisuele bestanden, digitale objecten, kaarten en museumobjecten beschrijven in vrijwel elk denkbaar formaat.

 

 

1. Beheer diverse metadata-formaten

V-smart is een unieke en logische omgeving voor het beheer van metadata, levert krachtig authoritybeheer en ondersteunt flexibele formaten met lokale controle. Elk formaat met zijn karakteristieken kan worden vastgelegd in regels, waardoor heel gesofisticeerd gedrag mogelijk wordt. Bijvoorbeeld: veld X is verplicht wanneer veld Y niet aanwezig is in het record.

Dankzij V-smart kunt u meerdere formaten binnen één systeem beheren, alsook uw eigen formaten definiëren. Formaten kunnen heel eenvoudig tot zeer complex zijn. Enkele ondersteunde formaten zijn MARC21, UNIMARC voor bibliografische beschrijvingen, Dublin Core voor digitale collecties, CHIN of formaten gebaseerd op CDWA voor de beschrijving van kunstobjecten, formaten gebaseerd op ISAD(G) voor archiefdocumenten en lokale formaten. Dit is mogelijk in V-smart omdat formaten logisch en niet hard-gecodeerd gedefinieerd worden. Binnen V-smart kunt u MARC- en niet-MARC-data beheren in één systeem.

Dit alles maakt V-smart formaat-onafhankelijk – het kan werken met vrijwel elk denkbaar formaat, niet slechts één specifiek formaat. Dat is omdat V-smart u de controle over het databeheer geeft.

U kunt zelf lokale formaten definiëren of aanpassingen maken aan gestandaardiseerde formaten, zodat u volledige controle houdt over alle aspecten van het proces, waaronder:

• het formaat zelf (velden en subvelden)
• alle eigenschappen (bijv. is het data-element verplicht, herhaalbaar, gecontroleerd via een authoritybestand, etc.)
• de authorities
• de import- en exportsjablonen
• de indexen (indextypes, regels, inhoud)
• de relaties en relatietypes (wederkerig en hiërarchisch)
• regels (als dit, dan dat).

Binnen V-smart wordt de data dictionary, die al deze eigenschappen regelt, beheerd met dezelfde interface als die voor de applicatie zelf. Dit vereenvoudigt uw werk. U blijft de controle houden over de processen die gerelateerd zijn aan het metadatabeheer. Bovendien kunt u simultaan doorheen meerdere formaten zoeken (in het geval van meerdere databases).

Omdat de krachtige hulpmiddelen voor metadatabeheer voor alle formaten beschikbaar zijn, is de kwaliteit van die metadata hoog, – voor elk formaat. Eigenlijk is V-smart tegelijk gereedschapskoffer en toepassing; de toepassing levert gestandaardiseerde oplossingen, de gereedschapskist levert creatieve mogelijkheden voor metadatabeheer.

 

 

2. Archibald en Fabritius – ervaar metadata in een productieomgeving

Krachtige voorbeelden van de formaat-onafhankelijkheid van V-smart zijn de Archibald- en Fabritiusformaten, ontwikkeld in samenwerking met de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Fabritius (Fine Arts BRussels InTernet and Intranet USers) is een implementatie van de Categories for the Description of Works of Art (CDWA) van het Getty Museum in Los Angeles. Archibald (ARCHives of Belgian Art – Letters and Documents) wordt gebruikt voor de beschrijving van archiefstukken (brieven en andere documenten). Het digitale archief is ontstaan uit het fonds van de Belgische kunstcriticus Octave Maus en bevat beschrijvingen van diverse grote fondsen, met vele publicaties omtrent bijv. René Magritte.

De data in de systemen kunnen in zowel Nederlands als Frans beheerd en gepresenteerd worden. Dat betekent dat de meertalige interface van V-smart meertalig beheer van metadata en meertalige authorities ondersteunt (de genoemde talen zijn maar voorbeelden). Het gebruik van meertalige authorities betekent dat termen meerdere keren ingevuld worden, – in dit geval één keer in het Frans en één keer in het Nederlands (bijv. de authority voor het schilderijtype “canvas” heeft een Frans subveld “toile” en een Nederlands subveld “doek”). Uiteraard is de zoekinterface ook meertalig en ondersteunt zoekmethoden zoals Artiest, Type, Inventarisnummer, Titel en Iconografie en Onderwerp (deze kunnen verschillen per database / formaat en/of worden gedeeld).

Wanneer iemand zoekt op “canvas” in het Frans, dan ziet hij “toile”. Wanneer iemand zoekt op “canvas” in het Nederlands, dan ziet hij “doek”. In beide gevallen is het zoekresultaat hetzelfde.

De data die wordt opgeslagen bevat informatie over het werk, iconografie, bibliografie, tentoonstellingen, conservatie en andere elementen.

Beschrijvingen in de genoemde formaten kunnen worden beheerd met alle gesofisticeerde hulpmiddelen in de applicatie. Naast flexibele import / export, oogsten (“harvesten”), zoeken en globaal wijzigen, is dat o. a. ook beheer via een full-text-record-editor met de volgende mogelijkheden:

• slepen en neerzetten (drag en drop)
• ongedaan maken en opnieuw uitvoeren
• zoeken en (ook globaal) vervangen.

Maar er is meer, het systeem ondersteunt eveneens

• geïntegreerd zoeken in authorities en geïntegreerde formulierinput
• import/export en conversieprofielen (voor bibliografische, authority- en bezitsrecords)
• automatische “triggers” (voor de auto-update van records)
• globaal wijzigen van records
• vergelijken en samenvoegen van records.

Andere voorbeelden van de formaat-onafhankelijkheid van V-smart omvatten verschillende andere kunst- en archiefdatabases en, geloof het of niet, ook een database van kerkhoven en overlijdensberichten.

 

 

3. V-smart ondersteunt een brede waaier aan formaten, standaarden en interfaces

De formaat-onafhankelijkheid wordt ook duidelijk wanneer u kijkt naar de brede waaier aan ondersteunde formaten, standaarden en interfaces.

Voor de opslag van data, beheer en manipulatie zijn er implementaties op basis van MARC21, UNIMARC, CDWA, ISAD(G), DC (Dublin Core) en CHIN.

Onze implementatie van MARC21 en UNIMARC geldt voor zowel bibliografische, authority- als bezitsdata (voor MARC21/H is dat de Z39.71-standaard). Van UNIMARC ondersteunt V-smart ook een vereenvoudigde versie zonder leaders en indicatoren, genaamd het Smartformaat.

Voor het uitwisselen van data (import en export) ondersteunen we naast ISO2709, MarcXchange, MarcXML, DC-XML, RIS, RSS ook getagde, kommagescheiden (CSV) en vaste-lengte-formaten.

Voor opzoekingen en oogsten (“harvesting”) is er ondersteuning  voor Z39.50, SRU, OAI-PMH en automatische import op basis van WorldShare.

Andere ondersteunde standaarden zijn UNICODE, OpenURL en digital object identifier (DOI).

De flexibele ondersteuning van deze standaarden is één van de sleutelelementen die onze producten “smart” maakt. De toepassingen zijn open en we streven naar standaardisering, maar we gebruiken ze met slimme extensies (zo kunt u bijv. een standaardformaat beheren, maar daar op onderdelen van afwijken, of kunt u bij zowel export als import formaat X vertalen in formaat Y [denk aan records in MARC21 importeren in UNIMARC en vice versa]).

 

 

4. Beheer digitale bronnen met Iguana DAM

Een ander krachtig voorbeeld van de formaat-onafhankelijkheid van V-smart is Iguana digital asset management (DAM, of: het beheer van digitale assetds). De DAM-functionaliteit van Iguana bestaat uit

• aan de achterzijde een ouder-record-assistent die automatisch ‘digitale- asset’-kinderen genereert door het selecteren van een beeldmap;
• aan de voorzijde ondersteuning van een aantal taalafhankelijke visualisatieprogramma’s en full-text-zoeken (bijv. voor documenten die ge-OCR-d zijn). De specifieke informatie van de digitale bronnen kan eenvoudig worden opgeslagen dankzij de formaatflexibiliteit van V-smart.

V-smart en de ermee verbonden toepassing Iguana, dat de presentatie van informatie aan het publiek (bijv. via de bibliotheekwebsite) regelt, zorgen voor een duidelijke behandeling van digitale assets via het formaat DAMSmart. Dit is een specifiek formaat voor digitale assets, gebaseerd op het Smartformaat.

Het bevat extra velden voor de opslag van de specifieke metadata van digitale assets, gebaseerd op de metadatastructuur, zoals gedocumenteerd voor de METS-standaard. De ouderbeschrijvingen met de beschrijvende metadata van de digitale manifestaties worden opgeslagen in één van de standaardformaten die met V-smart geleverd worden. Bijkomende velden worden toegevoegd aan het formaat om het unieke ID van de assetmanifestatie en de verbanden tussen ouder- en kindbeschrijving te behandelen. Nieuwe relatietypes worden toegevoegd tijdens de installatie en automatisch gecreëerd tijdens het beheer.

 

 

5. Modelleer uw interface met Air

Bovenop de formaatflexibiliteit biedt de interface van V-smart verregaande gebruikersflexibiliteit. De gebruikersinterface – genaamd Air – geeft de administratieve gebruiker de mogelijkheid deze te personaliseren. Dit is mogelijk door het gebruik van cascading style sheets (CSS) en een krachtig hulpmiddel genaamd “Preferences” (dit is eigenlijk het CMS van de applicatie). Een gebruiker van de toepassing kan zijn of haar eigen standaard-invulwaarden definiëren voor bijna alle velden.

De toepassing maakt uitgebreid gebruik van het concept van profielen. Met profielen zijn meerdere weergaven van dezelfde data mogelijk. Een gebruiker ziet alleen de data die hij/zij mag zien op de manier zoals hij/zij ze wil zien, met keuze van thema en “skin”. In zekere mate is deze configureerbare gebruikersinterface ook onderdeel van het gereedschapskistconcept. Air is een unieke gebruikersinterface. Hij is aantrekkelijk en responsive en kan gebruikt worden op elke browser of apparaat – van desktops tot laptops, tablets en smartphones. En, Air wordt gebruikt door elke gebruiker, omdat het rechts-naar-links-leesondersteuning biedt alsook toegankelijkheid voor blinden en slechtzienden.

Technisch vereist Air alleen een standaardbrowser (ondersteund worden Chrome, Edge, Firefox en op Apple-apparatuur Safari) en geen lokale software zoals plug-ins of clients.

 

 

Lees meer

Informatie over specifieke producten uit het portfolio vindt u hier: V-smart, Iguana, V-insight, V-eyeQ, V@school, Iguana Newsletters, Iguana Events Booking, V-link en Iguana DAM.

Over interfaces leest u meer op “Koppelingen en standaarden” en op diverse blogartikelen, o.a.

V-smart inzichten maart 2025: Openheid in de praktijk – enkele Iguana-toepassingen

en

V-smart inzichten augustus 2025: Makkelijker met elkaar praten – eenvoudiger koppelen. Op deze pagina vindt u in de “Meer”-sectie een overzicht van diverse in deze context relevante blogartikelen.

 

Algemeen: op de hierboven vermelde V-smart-pagina krijgt u (onderaan de pagina) toegang tot allerlei artikelen (blog, nieuws, …).